Makinat CBCT, që do të thotë Tomografi Kompjuterike me Rreze Konike, krijojnë këto imazhe të hollësishme tridimensionale duke rrotulluar një rrezë X në formë koni rreth kokes së dikujt gjatë skanimet. Pajisja në fakt bën nga 200 deri në 600 fotografi të ndryshme brenda vetëm 10 deri në 40 sekondash në total. Gjëja tjetër që ndodh është po aq e mahnitshme. Këto fotografi individuale bashkohen në atë që ne quajmë grupe të dhënash volumetrike. Rezolucionii mund të jetë shumë i lartë, nganjëherë deri në rreth 80 mikronë. Ky nivel i hollësisë i lejon stomatologët të shohin qartë gjëra si vendndodhjen e rrënjëve të dhëmbëve, pamjen e bazës së strukurës së anës së poshtme të gojës nën sipërfaqe, dhe madje edhe gjurmimin e atyre shtigjeve të vështira të nervave që kalojnë nëpër zonë.
Sistemet e konusit të rrezeve X ekspozojnë pacientët në rreth 85 deri në 90 përqind më pak rrezatim në krahasim me skanimet standarde mjekësore CT. Numrat tregojnë historinë qartë—rreth 76 mikrosivert në krahasim me dikund nga 600 deri në 1,000 mikrosivert për skanim. Në të njëjtën kohë, këto makina CBCT ende arrijnë të prodhojnë imazhe të kockave aq të hollësishme sa ato nga skanimi i zakonshëm CT. Megjithatë, nuk mund të negejohet se skanerët tradicionalë CT kanë edhe forcat e tyre. Ata ofrojnë kontrast shumë më të mirë për inde të buta, pasi përdorin rreze X më të fuqishme dhe janë pajisur me detektorë më të mirë. Kur mjekët kanë nevojë vërtet të shohin se çfarë po ndodh brenda indeve të buta të zonës së kokës dhe qafës, asgjë nuk mund të zbresë skanerin e vjetër CT kur detajet janë më të rëndësishmit.
Tomografia me rreze konike (CBCT) është tani një mjet i domosdoshëm kur zhvillohen plane kirurgjikale tre-dimensionale të sakta për gjëra si problemet e aliniazhit të mandibulës apo lëndimet e fytyrës. Imazhimet e zakonshme dy-dimensionale thjesht nuk janë më të mjaftueshme, pasi skanimet CBCT kapin të dhëna volumetrike detajuar me rezolucion nën milimetrik. Kjo i tregon mjekëve saktësisht ku janë të dendura kockat, harton enët e gjakut dhe i ndihmon të shohin se si strukturat e ndryshme lidhen me njëra-tjetrën, në mënyrë që të evitohen dëmtimet e nervave gjatë operacioneve. Sipas një hulumtimi të fundit të botuar në Nature më 2023, kirurgët që planifikojnë procedurat e tyre duke përdorur këtë teknologji arrijnë rezultate rreth 22 përqind më të mira në vendosjen e prerjeve në kockë krahasuar me ata që e bëjnë pa udhëzim. Aftësia për të eksperimentuar me shtigjet e bulonave dhe pllakave metalike në ekran para se të bëhen prerjet aktuale kursen kohë gjatë operacionit dhe në përgjithësi çojnë në rimëkësim më të mirë të pacientit.
Tomografia kompjuterizuar me rreze konike mund të zbulojë këto thyetje shumë të vogla me zhvendosje më pak se 0,3 mm bashkë me asimetritë e fytyrës që radiografitë panoramike i anashkalohen plotësisht. Ajo që bën këtë teknologji kaq të vlefshme është fakti që vetëm një skanim i shpejtë prej 20 sekondash i jep mjekëve pamje të hollësishme nëpër shumë plane. Ata marrin imazhe të qarta të kockës së faqes, kontrollojnë nëse dyshemeja orbitale është e paprekur dhe vlerësojnë se si përshtaten mirë nyjet e anësore të gojës. Këto detaje janë shumë të rëndësishme kur planifikohet riparimi pas lëndimeve serioze të mesit të fytyrës. Ndryshe, për sa i përket ekspozimit ndaj rrezatimit, shumica e skaneve CBCT japin rreth 76 mikrosievert ose pothuaj aq sa do të absorbonte dikush natyrshisht gjatë tre ditëve duke jetuar normalisht. Ky dozë relativisht e ulët do të thotë që pacientët mund të kenë paqartësi skanimi në gjatësinë e trajtimit pa u shqetësuar për grumbullimin e niveleve të rrezikshme rrezatimi me kalimin e kohës.
Në vitin 2024, mjekët trajtuan një pacient të ri që kishte lindur me kocka të poshtme të çuditshme të zhvilluara. Ata përdorën një teknologji speciale skanimi të quajtur CBCT për të krijuar një trashegimë personalizuar nga fibula. Duke kombinuar këto të dhëna të skanerit CT me teknikat e fotografisë 3D, kirurgjistët arritën të krijojnë një pllakë rindërtimi të saktë brenda gjysmë milimetri. Kjo përgatitje uli kohën e operacionit gati tre orë të plota në krahasim me metodat tradicionale. Pas operacionit, skanimet vijuese treguan se kocka e re ishte integruar perfektisht në mandibulë me më pak se një milimetër lëvizje nga pozicioni i duhur. Të gjitha këto rezultate të mahnitshme nuk do të kishin ndodhur pa ndihmën e sistemeve të avancuara të udhëzimit kirurgjikal 3D gjatë procedurës.
Skanimet CBCT me rezolucion të lartë ofrojnë pamje të shkëlqyera të strukturave të kockës së nyjes temporomandalore, duke treguar hollësi të vogla rreth pozicionit të kondileve dhe sasisë së hapësirës brenda nyjes. Këto hollësi janë shumë të rëndësishme kur përpjekemi të zbulojmë probleme si disket e zhvendosura ose shenjat e artiritit. Një studim i botuar në Frontiers in Dental Medicine më 2025 tregoi gjithashtu diçka mjaft impresive. Studimi tha se CBCT-ja veçanërisht bën një punë më të mirë në ndarjen e kockave krahasuar me rrezet X të rregullta, me një saktësi rreth 42% më të madhe. Kjo e bën këtë skanim veçanërisht të dobishëm për vëzhgimin e ndryshimeve të kockës që ndodhin gjatë kohës tek personat me probleme të gjata të nyjes temporomandalore. Teknologjia ka një rezolucion izotropik të vokselit që varion nga 0.076 deri në 0.4 mm, që do të thotë se mund të kapë erozionet e vogla dhe dhëmbëzat e kockës që shpesh i ikin zbulimit në imazhet standarde dy-dimensionale.
CBCT-ja zakonisht krijon imazhe të palëvizshme, por metodat e reja përfshijnë skanimin e pacientëve në pozicione të ndryshme, si goja e hapur dhe goja e mbyllur, për të vlerësuar se si lëvizin nyjet. Kur shikojmë këto rindërtime tridimensionale njëra pas tjetrës, bëhet e mundur të vërejmë modele të lëvizjes së pazakonta dhe të kapim shenjat e përdorimit dhe konsumit para se të bëhen probleme serioze. Megjithatë, kur bëhet fjalë për shikimin e indeve të buta, si diskujt e vogël midis kockave apo ato indet pas diskut, MRI-ja dinamike ende mbart koronën. Pse? Sepse CBCT-ja thjesht nuk i tregon mirë inde e buta për shkak të aftësisë së kufizuar për t'i diferencuar llojet e ndryshme të indit, gjë që e bën diagnostikimin më pak të besueshëm në këto zona.
Një shqetësim i madh lind kur dentistët porosisin skanimet CBCT për probleme të nyjes temporomandalore tek pacientët që nuk kanë simptoma të vërteta. Studimet tregojnë se rreth 38 përqind e njerëzve pa ankesa gjithsesi tregojnë diçka të çuditshme në radiografi. Kjo krijon probleme reale, sepse mjekët mund të diagnozojnë kushte që nuk po shkaktojnë asnjë problem aktual, nëse bazohen vetëm në këto imazhe. Sipas udhëzimeve të Akademisë Amerikane të Mjekësisë Orale, CBCT duhet përdorur vetëm atëherë kur kontrollat e zakonshëm dhe imazhimet standarde nuk mund të zbulojnë se çfarë po ndodh me nyjen e dërrmës së pacientit. Shumica e kohës, testet më të thjeshta funksionojnë mjaft mirë pa i ekspozuar të gjithëve ndaj një rrezatimi të panevojshëm.
Skanimet e konusit të tomografisë me rreze X ofrojnë pamje shumë të hollësishme të zonës së hundës dhe sinuseve, gjë që është jashtëzakonisht e dobishme kur mjekët duhet të hartojnë struktura si kompleksi ostiomeatal apo të vlerësojnë zhvillimin e sinuseve sfenoidale para operacionit. Një studim i publikuar në Nature më 2020 ka zbuluar se këto skane mund të zbulojnë detaje të vogla në strukturat e kockave të sinuseve pa nevojën e agjentëve kontrastues intravenozë. Kjo i bën ato ideale për të identifikuar veçori të pazakonta si concha bullosa ose qelizat Haller që mund të jenë arsyeja e vazhdueshme e problemeve të sinuseve. Çfarëdo, ana negative? Kur përdoren cilësimet me dozë të ulët për të mbajtur nivelin e rrezatimit sa më të ulët, imazhet nuk tregojnë në mënyrë të qartë kartinën nazale. Megjithatë, shumica e mjekëve e konsiderojnë këtë kufizim të pranueshëm krahasuar me përfitimet nga eksponimi i reduktuar i pacientit.
Klinicienët po përdorin gjithnjë më shpesh skanimet CBCT kur vlerësojnë apnein e rethit të bllokuar (OSA). Këto skane ndihmojnë në përcaktimin e volumit të ajrit dhe në zbulimin e problemeve si një mandibulë tërheqëse ose një palat i zgjatur që mund të kufizojë rrjedhën e ajrit. Teknologjia kap imazhe detajuar 3D ndërkohë që personi merr frymë normalisht, duke lejuar mjekët të kontrollojnë këto zona kritike të ngushta si në zonën e sipërme të fytit ashtu edhe pas hundës. Disa zhvillime të rëndësishme kanë kombinuar imazherinë CBCT me teknikat e modelimit kompjuterik për lëvizjen e lengjeve. Një studim i publikuar përmes Springer vitin e kaluar tregoi se si ky kombinim krijon simulime realiste të rrjedhjes së ajrit, veçanërisht të dobishme për persona që përballen me probleme si septum nazal të lakuar ose turbinat e fryra që pengojnë marrjen e duhur të frymës.
Gjatë një skanimi rutinë CBCT për implante dentare, mjekët vunë re diçka të papritur tek sinusi maksilar i një pacienti 38-vjeçar, vetëm në njërën anë. Duke e parë më nga afër, zbuluan atë që rezultoi si një kist retencionesh me gozhë. Llojet e këtyre kisteve nuk shkaktojnë simptoma dhe në fakt paraqiten te çdo 13 deri në 25 përqind e popullsisë së rritur sipas studimeve të ndryshme. Imazheria CBCT është shumë e mirë në zbulimin e këtij lloji anomalish të strukturës së kockës dhe formimeve kistike. Megjithatë, protokollet mjekësore zakonisht sugjerojnë të thirret një specialist ORL nëse ka trashje të dukshme mukoze mbi 3 milimetra ose nëse duket ndonjë ndryshim i ngjashëm me polipë. Ky qasje bashkëpunuese ndihmon në sigurimin e kapjes së rasteve kur dikush mund të ketë probleme të pandiagnostikuara me sinusin ose madje edhe forma të tjera të mundshme të cilat kërkojnë vëmendje.
Indajse që ndonjëherë ka bashkëpunim biznesi apo shndërrim industrie.
EN
Lajme të nxehta 